Vanessa
Matz

Nu de “SkinnyTok”-trend op TikTok viraal gaat, waarschuwt Vanessa Matz, Minister van Modernisering van de Overheid, belast met Digitalisering, voor de grote gevaren van deze inhoud voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid van jongeren. Ze vraagt om dit fenomeen te erkennen als een systeemrisico onder de Digital Services Act en wil concrete maatregelen van digitale platforms en de Europese autoriteiten. 

De “SkinnyTok”-trend, die viral is gegaan op TikTok, baart grote zorgen. Achter deze hashtag schuilen een verheerlijking van extreem slank zijn via content die schuldgevoelens aanpraat, gevaarlijke diëten en onrealistische lichaamsbeelden. De video's, die op grote schaal worden bekeken door tieners, worden voortdurend getoond door het algoritme van het platform, waardoor hun impact nog groter wordt. Het bekijken van slechts een paar van deze video's is genoeg om een spiraal van gelijksoortige video’s in gang te zetten, waardoor gebruikers verstrikt raken in een continue stroom van potentieel schadelijke inhoud. 

De minister van Digitalisering luidt de noodklok. Al meer dan tien jaar waarschuwt ze voor de uitwassen van de promotie van slankheid in de media, vooral bij jongeren. Ze heeft al wetsvoorstellen ingediend om modellen te vragen een medisch certificaat voor te leggen waaruit hun goede gezondheid blijkt en om een verplichte vermelding te voorzien bij foto’s die geretoucheerd of door kunstmatige intelligentie gegenereerd zijn. Deze wetsvoorstellen, hoewel cruciaal, werden niet aangenomen door de Kamer. 

Vandaag de gevolgen duidelijk zichtbaar: ideaalbeelden voeden diepe onzekerheid bij jongeren, vooral bij jonge meisjes, en kunnen leiden tot ernstige eetstoornissen zoals anorexia of boulimia, die vooral vrouwen treffen (in 90% van de gevallen). Deze stoornissen zijn vaak onzichtbaar, maar hun impact is echt - voor de mensen die eraan lijden en voor de mensen om hen heen.  

In het licht hiervan is de minister van oordeel dat het “SkinnyTok”-fenomeen een systemisch risico vormt voor de volksgezondheid en een belangrijke kwestie die de grote digitale platforms moeten aanpakken. Hoewel TikTok beweert dat het inhoud modereert die gevaarlijke eetgewoonten promoot, is de realiteit dat er nog geen strikte regulering is voor dit soort inhoud. Het platform stelt zich tevreden met het tonen van informatiepagina's over eetstoornissen, zonder de massale verspreiding van deze schadelijke inhoud te voorkomen. 

De Digital Services Act (DSA) voorziet geharmoniseerde regels op Europees niveau, die zeer grote platforms een sterkere verantwoordelijkheid opleggen op vlak van risicobeheer. Elk jaar moeten ze de systemische effecten van hun diensten analyseren op cruciale vlakken zoals volksgezondheid, desinformatie, haatzaaien en schendingen van basisrechten. In deze context vraagt de minister om fenomenen die gevaarlijke eetgewoonten promoten, zoals de “SkinnyTok”-trend, te erkennen als een systeemrisico en om concrete maatregelen te nemen in overleg met de Europese Commissie en de bevoegde Belgische autoriteiten, zoals het BIPT. 

Tot slot legt ze, naast regulering, de nadruk op een andere essentiële dimensie: bewustmaking. We moeten een beroep doen op de intelligentie van tieners. Door hen te helpen nadenken over de verschillende inhouden die online beschikbaar zijn, kunnen we hen helpen een kritische blik te ontwikkelen. Want digitale technologie kan, mits goed gebruikt, ook een krachtige educatieve en intellectuele hefboom zijn. Het punt is niet om schermen tot zondebok te maken, maar om hun excessen te beheersen en de platforms verantwoordelijk te maken voor hun impact. 

“Skinnytok is niet zomaar een trend of een hashtag, het wordt via algoritmes een spiraal die jonge mensen vasthoudt in een schadelijke visie op hun lichaam, wat kan leiden tot zeer ernstig en gevaarlijk gedrag. Deze inhoud vrij laten circuleren betekent de ogen sluiten voor een risico. Platformen moeten verantwoordelijk worden gehouden voor het beheer van hun algoritmen”, zegt Vanessa Matz.