Vanessa
Matz

Vrijdag kwamen op initiatief van minister Matz de verschillende voorzitters van de federale administraties samen om een Handvest te ondertekenen voor het verantwoord gebruik van artificiële intelligentie in overheidsdiensten. 

Het gebruik van artificiële intelligentie neemt toe in veel sectoren, waaronder ook overheidsdiensten. Met reden, want deze technologie biedt heel wat mogelijkheden voor het verbeteren van de efficiëntie en toegankelijkheid van overheidsdiensten. Maar om deze transformatie gecontroleerd, ethisch en met respect voor de fundamentele waarden van de publieke dienstverlening te laten verlopen, is het essentieel om een sterk en duidelijk kader te hebben. 

De minister is zich bewust van deze uitdagingen en heeft het initiatief genomen om de voorzitters van alle federale overheidsdiensten samen te brengen om een collectief antwoord te bieden, dat vandaag concreet vorm krijgt met de ondertekening van een Handvest voor een verantwoord gebruik van AI in overheidsdiensten. Maar liefst 38 organisaties hebben zich achter dit initiatief geschaard, wat getuigt van een ongeziene mobilisatie voor een ethische en gecontroleerde technologische toekomst. 

Het doel van dit collectieve initiatief is een gemeenschappelijk kader vast te stellen voor alle overheidsactoren om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling en het gebruik van AI in overeenstemming is met de fundamentele waarden van de federale overheidsdiensten: algemeen belang, sociale verantwoordelijkheid, respect, vertrouwen en professionalisme. 

De tekst biedt sterke garanties op het gebied van gegevensbeheer en de beoordeling van systemen. Het legt ook het recht op voor elke gebruiker om te communiceren met een mens in plaats van een AI-systeem, evenals de verplichting om systematisch te worden geïnformeerd wanneer een interactie wordt gemaakt met een kunstmatige intelligentie (bijvoorbeeld in het geval van chat-bot). Het Handvest bepaalt ook dat menselijke controle van de gebruikte systemen moet worden gegarandeerd bij elk AI-systeem dat volgens de Europese verordening inzake AI als risicovol wordt beschouwd en in elke situatie waarin de betrokkene dit wenst. Dit is bijvoorbeeld het geval bij CV-selectie (om discriminerende vooroordelen tegen te gaan). 

Bijzondere aandacht wordt besteed aan het behoud van de menselijke aard van overheidsdiensten. Dit betekent dat elke beslissing die een negatief effect kan hebben op een individu of de samenleving, moet worden gevalideerd door een mens. 

Tot slot zijn er duidelijke toezeggingen over transparantie, risicoanalyse en duurzaamheid. 

Met dit initiatief bevestigt de minister een duidelijke visie: technologische vooruitgang mag nooit ten koste gaan van de rechten, het vertrouwen en het menselijke karakter van overheidsdiensten: 

“Ik ben altijd een innovatie-enthousiast geweest, maar ik ben niet naïef. Artificiële intelligentie gaat met grote sprongen vooruit en het is normaal dat de openbare dienst met zijn tijd meegaat, maar nooit ten koste van het menselijke. Dit handvest garandeert dat artificiële intelligentie een hulpmiddel blijft ten dienste van de burgers, en niet andersom”, zegt Vanessa Matz.