Vanessa
Matz

Minister Vanessa Matz presenteerde tijdens de ministeriële conferentie van het Europees Ruimteagentschap ESA in Bremen, de strategische prioriteiten van België op het gebied van ruimtevaartbeleid en een globale verdeling van de Belgische bijdrage. 

Samen hebben de 23 lidstaten van de ESA zich geëngageerd voor een totale bijdrage van 22,1 miljard euro voor de komende vijf jaar. De bijdrage van België bedraagt 1,1 miljard euro. 

Minister van wetenschapsbeleid Vanessa Matz: “Dit is een cruciaal moment voor de Europese ruimtevaartsector. In een krappe budgettaire context in heel Europa, en op een moment dat onze afhankelijkheid van de ruimte in alle domeinen steeds groter wordt, toont Europa eensgezindheid door van ruimtevaart een prioriteit te maken om onze soevereiniteit en strategische autonomie te versterken. België draagt hier, dankzij zijn rijke en diverse ruimtevaartecosysteem, ten volle aan bij. We bouwen aan een sterker Europa dat werkgelegenheid creëert en groei genereert voor onze bedrijven en onderzoekers.” 

Dankzij de stabiele en aanzienlijke investeringen van België in ruimtevaart sinds 1975, het jaar waarin ESA werd opgericht, heeft zich in België een sterk ruimtevaart­ecosysteem ontwikkeld. In lijn met deze traditie zal België opnieuw investeren in een vijftigtal ESA-programma’s. Toch tekenen zich vier grote krachtlijnen af in de Belgische bijdrage voor de periode 2026–2030: 

Weerbaarheid en veiligheid 

Weerbaarheid en veiligheid was een van de centrale thema’s op de ministeriële conferentie en is ook een van de speerpunten van de Belgische ESA-bijdrage voor de komende 5 jaar.  

316 miljoen, ruim een kwart van de Belgische bijdrage, gaat naar programma’s die te maken hebben met het versterken van weerbaarheid in de ruimte. Defensie levert 168 miljoen van dat bedrag.  

De middelen gaan onder meer naar de verdere ontwikkeling van beveiligde telecommunicatiesatellieten, en de verdere uitbouw van een robuust en onafhankelijk Europees navigatiesysteem, ter aanvulling van het Europese GPS-systeem Galileo. 

België is al langer voorloper en beschikt met het European Space Security and Education Centre (ESEC) in Redu over een referentiecentrum voor cyberveiligheid in de ruimte. 

Naast deze specifieke programma’s die verband houden met veiligheid en weerbaarheid, investeert België 114 miljoen in programma’s voor het ontwerp en de ontwikkeling van Europese draagraketten. Het zijn essentiële programma’s die Europa in staat zullen stellen zijn onafhankelijke toegang tot de ruimte te behouden en te versterken. 

Aardobservatie 

113 miljoen euro gaat naar aardobservatie. Dat gaat onder meer naar de verdere uitbouw van de Europese Copernicus-satellieten. Dankzij accurate observaties van satellieten kan de klimaatverandering worden opgevolgd en kan ontbossing of vervuiling worden gemonitord. Aardobservatie laat ook toe om sneller en nauwkeuriger op te treden bij rampen. 

Copernicus, ontwikkeld in samenwerking met de Europese Commissie, is het meest geavanceerde aard- en klimaatobservatiesysteem ter wereld. 

Bij de grote overstromingen van 2021 in ons land hebben de gegevens aangeleverd door ESA-satellieten, geholpen om snel de getroffen zone in kaart te brengen en de hulpdiensten te ondersteunen. 

Wetenschappelijke programma’s 

Verder investeert ons land 205 miljoen euro in verschillende wetenschappelijke programma’s van ESA. Die maken het mogelijk om fundamenteel wetenschappelijk onderzoek te doen naar het universum en sterrenstelsels. Belgische onderzoekers zijn vandaag al zeer bedreven in fundamenteel ruimteonderzoek. Maar liefst negen Belgische universiteiten en 13 onderzoekscentra zijn ermee bezig, in het bijzonder via het PRODEX-programma dat 99 miljoen euro ontvangt. 

Het onderzoek heeft betrekking op fundamentele vraagstukken, zoals bijvoorbeeld de studie van zonnewinden, planeten of van exoplaneten die zich buiten ons zonnestelsel bevinden. 

Ruimte-exploratie 

Ten slotte wordt 110 miljoen geïnvesteerd in ruimte-exploratie. Terwijl opkomende landen en private bedrijven steeds meer inzetten op menselijke en robotische ruimtemissies, kan Europa niet achterblijven. 

"Belgische bedrijven beschikken over expertise van hoog niveau op dit gebied, met name in de ontwikkeling van wetenschappelijke instrumenten, robotsystemen en technologieën die essentieel zijn voor toekomstige maan- en Marsmissies. Ze spelen al een sleutelrol in verschillende Europese verkenningsprogramma’s", benadrukt minister Matz. 

Daarnaast is de minister verheugd over de bevestiging door ESA van de vlucht van Raphaël Liégeois. 

België als belangrijke bijdrager 
Alle lidstaten hebben samen een budget van 22,1 miljard euro bevestigd voor de komende vijf jaar. De totale bijdrage die België voor deze periode indient, bedraagt 1,1 miljard euro. 

België behoudt zijn tweede plaats wat betreft bijdrage per inwoner, na Luxemburg. Sinds de oprichting van de ESA heeft ons land er consequent voor gekozen om te investeren in zijn ruimtevaartactiviteiten via een Europees kader, terwijl veel andere landen naast hun bijdrage aan de ESA ook een eigen ruimtevaartagentschap hebben. 

De Belgische ruimtevaartsector omvat meer dan 100 bedrijven, 9 universiteiten, 13 onderzoekscentra en duizenden jobs. Elke euro die in de ESA wordt geïnvesteerd, vertaalt zich in contracten, werkgelegenheid en groei voor onze bedrijven. De Belgische bijdrage versterkt bovendien de strategische autonomie van Europa.